IszR: 10. Znieczulenie naturalne a farmakologiczne
Nie da się zaplanować zarówno dnia, jak i godziny rozpoczęcia porodu. Tymczasem najbardziej boimy się tego, czego nie znamy, nad czym nie mamy kontroli, czego nie możemy wcześniej zaplanować – to charakterystyczny lęk przed nieznanym. Jak sobie z tym poradzić?
Ważna jest świadomość, że poród jest procesem. Może trwać kilka, a nawet kilkanaście godzin. Najważniejsze, by zachować spokój i nie panikować, bo strach nie przynosi nic dobrego ani rodzącej, ani jej dziecku. Ból, którego się obawiamy, ma istotne znaczenie dla bezpiecznego przebycia porodu, informuje bowiem kobietę o rozpoczęciu akcji porodowej, a wraz z nasileniem się czynności skurczowej – o zbliżającym się momencie narodzin. On zmusza kobietę do przygotowania się na tę chwilę poprzez przyjęcie najdogodniejszą pozycji i skoncentrowanie się jedynie na porodzie. Dlatego warto znać techniki łagodzenia bólu porodowego.
Próbując łagodzić ból porodowy, możemy zastosować naturalne metody, które są bezpieczne i mało inwazyjne. Wymagają one jednak dużego wysiłku kobiety rodzącej oraz osoby towarzyszącej jej w porodzie.
Metody naturalne to:
-
oddychanie i relaks (są ze sobą ściśle związane, dlatego trudno jest prawidłowo oddychać, jeśli nie potrafimy się rozluźnić i odwrotnie. Oddech i relaks znoszą nadmierne napięcie naszego ciała, zapobiegają różnym dolegliwościom. Musimy być świadome swojego oddechu, nie oddychamy zbyt forsownie, ale dostosowujemy je do swoich możliwości);
-
woda, okłady – korzystanie z prysznica, wanny;
-
możliwość zmiany pozycji, szukania własnego, najbardziej sprzyjającego ułożenia ciała (pozycje wertykalne);
-
korzystanie z piłki, worka sako;
-
masaż.
Metody naturalne są najbezpieczniejsze, lecz wiadomo, że zbyt intensywny ból i nadmierna reakcja lękowa mogą zaburzyć przebieg porodu, a nawet stanowić zagrożenie. W takich sytuacjach zniesienie bólu porodowego za pomocą odpowiedniego znieczulenia staje się koniecznością. W naszym szpitalu stosowane jest znieczulenie zewnątrzoponowe, ponieważ jest najbardziej skuteczną formą łagodzenia bólu porodowego, należy do tzw. blokad centralnych i polega na wprowadzeniu leku znieczulającego do przestrzeni zewnątrzoponowej kanału kręgowego.
W pozostałych przypadkach zastosowanie znieczulenia zależy od indywidualnej wytrzymałości na ból rodzącej. Przy podejmowaniu tej decyzji należy pamiętać, że podawanie leków znieczulających może powodować niekorzystne skutki dla rodzącej i dziecka.
Na ten temat pisze Fundacja Rodzić po Ludzku:
„Farmakologiczne sposoby znieczulania porodu mogą niemal całkowicie znieść odczuwanie bólu, ale są silną ingerencją w mechanizm porodu i powodują wiele skutków ubocznych.
Dolargan (petydyna)
To najpopularniejszy środek przeciwbólowy stosowany w polskich szpitalach – z danych Fundacji Rodzić po Ludzku wynika, że używany jest w przynajmniej 17% porodów, przy czym w niektórych oddziałach nawet u 60% rodzących! Dolargan jest lekiem narkotycznym, pochodnym morfiny, działa przeciwbólowo i rozkurczowo. Podawany jest dożylnie lub domięśniowo. Ma wiele skutków ubocznych. U rodzącej może zwolnić akcję porodową, spowodować mdłości, zawroty głowy, zaburzenia orientacji, senność. Lek ten przechodzi przez barierę łożyskową, co oznacza, że przenika do krwi dziecka i niekorzystnie wpływa na jego stan. Maluch po porodzie jest senny, słabiej reaguje na bodźce, może mieć trudności w oddychaniu, słabsze napięcie mięśniowe i upośledzony odruch ssania, co jest przyczyną problemów laktacyjnych. Często konieczne jest podanie dziecku antidotum. Wyniki badań nad długofalowymi skutkami stosowania opiatów u dziecka podczas porodu nakazują ostrożność w ich używaniu, ze względu na ich możliwy wpływ na skłonność do uzależnienia od narkotyków w późniejszym życiu.
Znieczulenie zewnątrzoponowe
Polega na nakłuciu lędźwiowego odcinka pleców i podaniu przez cienki cewnik (giętka rurka o średnicy ok. 1mm) środka znieczulającego do przestrzeni otaczającej rdzeń kręgowy. Rodząca zachowuje świadomość, odczuwanie bólu jest znacznie zredukowane lub zniesione, ale kobieta powinna mieć możliwość poruszania się i parcia. Znieczulenie może być zastosowane, gdy rozwarcie szyjki osiągnie 2-3 cm. Nie jest ono jednak obojętne dla przebiegu porodu – może osłabić akcję skurczową (konieczne jest wtedy podanie oksytocyny), przedłużyć 1. lub 2. okres porodu. Konieczne jest częste lub stałe monitorowanie tętna dziecka przy pomocy KTG, co może ograniczyć możliwość poruszania się. Czasami gwałtownie obniża się ciśnienie tętnicze u matki, powodując zaburzenia tętna dziecka. Wzrasta także ryzyko porodu zabiegowego (zastosowanie kleszczy lub próżniociągu), a także cesarskiego cięcia.
Podobnie jak w przypadku innych zabiegów medycznych, personel szpitala ma obowiązek opisać ci sposób działania danej metody łagodzenia bólu porodowego, jej zalety oraz ew. skutki uboczne, zanim podejmiesz decyzję o jej zastosowaniu”.
http://www.rodzicpoludzku.pl/Bol-porodowy/Znieczulanie-porodu.html
W naszym szpitalu często stosujemy gaz Entonox (tzw. gaz rozweselający), który jest bezpieczny dla rodzącej oraz dziecka. „Entonox to medyczna nazwa mieszaniny gazów, w skład której wchodzi tlen i podtlenek azotu. Zwyczajowa nazwa „gaz rozweselający” wzięła się stąd, że mieszanka ta oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy i wywołuje uczucie zrelaksowania, rozluźnienia. Oczywiście nie uśmierza bólu całkowicie (szczególnie pod koniec porodu), ale w pierwszej fazie porodu pozwala na polepszenie nastroju rodzącej. Jego zaletą jest także to, że nie działa rozkurczowo na macicę (więc nie zaburza akcji porodowej) i jest bezpieczny dla dziecka, a także matki. Nie można go przedawkować, a jedynym skutkiem ubocznym mogą być zawroty głowy lub nudności, wówczas trzeba z niego zrezygnować” (www.dzidziusiowo.pl).
Najprostszą formą złagodzenia bólu porodowego jest krzyk. To forma najbardziej spontaniczna i nieszkodliwa dla rodzącej. Otoczenie z pewnością tę potrzebę zrozumie. Jako położne zachęcamy do wypróbowywania różnych naturalnych sposobów radzenia sobie z bólem porodowym i szukania dla siebie tej najbardziej skutecznej metody.
—————————————————————————————————————————
Więcej porad i wszystkie informacje dotyczące cyklu Internetowej Szkoły Rodzenia dostępne są tu: https://szpital-ostroda.pl/strefa-pacjenta/szkola-rodzenia/