Dziś Światowy Dzień Nerek! To akcja co roku obchodzona w drugi czwartek marca, mająca na celu podniesienie świadomości znaczenia nerek oraz promocji badań profilaktycznych. Statystyki wskazują, że tylko w tym roku co najmniej 4000 osób rozpocznie stałe leczenie dializami. Łącznie 4,5 mln Polaków choruje na nerki, choć spora część nawet o tym nie wie.
95 procent ludzi z chorymi nerkami umiera przedwcześnie z powodu zbyt późnej, bądź niewłaściwej diagnozy. Wiele z tych osób leczy się na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, czy z powodu niewydolności serca, jednak nikt nie podejrzewa, że przyczyną tych dolegliwości są właśnie choroby nerek. Rozpoznaje się je zbyt późno, bądź w ogóle, mimo że ich wykrycie jest tak proste.
W tym roku nefrolodzy na całym świecie zwracają uwagę na związek otyłości, aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania z chorobami nerek. Hasło Światowego Dnia Nerek 2017 to „CHOROBY NEREK I OTYŁOŚĆ. ZDROWY STYL ŻYCIA DLA ZDROWYCH NEREK”.
- Otyłość powoduje rozwój chorób prowadzących wprost do niewydolności nerek, takich jak: cukrzyca, nadciśnienie, kamienie nerkowe.
- Istnieją choroby nerek, których przyczyną jest wyłącznie otyłość (np. zapalenie kłębuszków nerkowych).
- Dobra wiadomość to informacja, że otyłości oraz przewlekłej chorobie nerek można w dużym stopniu zapobiec.
- Edukacja, prawidłowe odżywianie, aktywność fizyczna i świadomość zagrożeń pomagają utrzymać prawidłową wagę i chronić nerki.
- Każdy kilogram, który przybliża nas do prawidłowej wagi, przywraca zdrowie nerkom.
Jak się chronić?
- Bądź osobą aktywną. Wybierz spacery, jogging lub jazdę na rowerze albo jeszcze inny rodzaj aktywności i ćwicz! Aktywność fizyczna uchroni cię przed nadciśnieniem, które niszczy nerki.
- Mierz ciśnienie. Jeśli jest za wysokie, musi być skutecznie leczone.
- Kontroluj poziom cukru we krwi. Połowa dializowanych chorych cierpi też na cukrzycę.
- Jedz zdrowo i utrzymuj prawidłową wagę.
- Ogranicz spożycie soli. Nie dosalaj potraw. Ogranicz przetworzone produkty w swojej diecie. Nigdy nie wiesz, ile soli zawierają.
- Dbaj o nawodnienie organizmu. Pij co najmniej 2 litry wody każdego dnia, najlepiej 3 litry, jeśli lekarz pozwoli.
- Nie pal papierosów!
- Nie nadużywaj leków, nawet tych bez recepty. Popularne środki przeciwbólowe, zażywane kilka razy w tygodniu, mogą niszczyć nerki.
Jak dodatkowo chronić nerki dzieci?
- Regularnie badaj nerki dzieci w czasie USG w ciąży. Sprawdzaj, czy wykształciły się obie oraz czy rosną wraz z dzieckiem.
- Dbaj o odpowiednie nawodnienie dzieci od pierwszych chwil po urodzeniu.
- Ucz dzieci pić wodę – to najlepszy dla nerek sposób nawodnienia organizmu. Nerki szczególnie ciężko pracują, by zatrzymać wodę w organizmie, nie by ją wydalić.
- Kontroluj regularne oddawanie moczu. Ważne, by dzieci nie wstrzymywały moczu.
- Dbaj o aktywność fizyczną dziecka.
- Zdrowe jedzenie to podstawa. Dobre nawyki będą procentować całe życie. Sól i cukier w nadmiernych ilościach nie służą zdrowiu nerek.
- Sprawdzaj wzrost i wagę dziecka. Wszystkie dzieci z niewydolnością nerek mają deficyty wagi i wzrostu. Oczywiście nie wszystkie z deficytami mają chore nerki, ale warto być czujnym.
- Do końca lecz infekcje dróg moczowych. Często powtarzające się, doprowadzają do uszkodzenia nerek w dorosłym życiu.
Jak się badać?
Warto zgłosić się do pediatry lub lekarza rodzinnego, który zleci proste badania pozwalające na ocenę funkcji nerek. Badania te są dostępne w każdym laboratorium i tanie (ok. 10-12 zł). Dlatego nawet bez skierowania warto je wykonać co roku lub raz na pół roku, jeśli znajdujemy się w grupie ryzyka.
Dorośli:
Badanie stężenia kreatyniny we krwi (na tej podstawie wylicza się wielkość filtracji kłębuszkowej – eGFR) wartość oczekiwana to >60 ml/min/1,73 m2).
Badanie ogólne moczu – niepokoić powinny: obecność białka, nadmiar krwinek czerwonych, białych lub obecność wałeczków ziarnistych.
Pomiar ciśnienia krwi – powinno być jednocześnie (skurczowe, górne) <140/ >90 (rozkurczowe, dolne) mmHg.
Dzieci:
Badanie stężenia kreatyniny we krwi. Uwaga! normy zależne są od wieku dziecka.
Badanie ogólne moczu – niepokoić powinny: obecność białka, nadmiar krwinek czerwonych, białych lub obecność wałeczków ziarnistych.
USG brzucha – warto je zrobić każdemu dziecku, by przekonać się, czy ma dwie nerki właściwych rozmiarów. Wcale nie tak rzadko (raz na ok. 1100 urodzeń) zdarza się osoba z jedną nerką. Im wcześniej się o tym wie, tym dłużej ta nerka może jej dobrze służyć.
Kto choruje na nerki? Grupy ryzyka.
Na choroby nerek może zachorować każdy, w każdym wieku (również dzieci). Jednak szczególnie często dotykają one osób:
- chorych na cukrzycę,
- chorych na nadciśnienie,
- z chorobami serca, po zawałach, udarach,
- nadużywających środków przeciwbólowych,
- otyłych i palących papierosy,
- mających chorych na nerki braci, siostry, dzieci bądź rodziców,
- z niską waga urodzeniową, również dzieci matek z niską wagą urodzeniową,
- po 60. roku życia.
Dzieci:
- z niską waga urodzeniową, również dzieci matek z niską wagą urodzeniową,
- dzieci z niedoborami wagi i wzrostu,
- dzieci otyłe,
- dzieci i młodzież z nadciśnieniem,
- z wrodzonymi wadami nerek.
Jakie są objawy chorób nerek?
Niewydolność nerek najczęściej rozwija się skrycie, co oznacza, że większość chorych nie odczuwa żadnych objawów aż do chwili, gdy ich nerki są bardzo zniszczone. Niestety dopiero wtedy mogą się pojawić bardzo niespecyficzne, tzw. późne objawy:
- uczucie ciągłego zmęczenia,
- trudności z koncentracją,
- słabszy apetyt,
- skurcze mięśni, szczególnie występujące w nocy,
- obrzęki nóg, twarzy, rąk,
- suchość i swędzenie skóry,
- częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy.
U dzieci objawy te są również niespecyficzne. Warto wszystko, co nas niepokoi, omówić z pediatrą.
Jak działają zdrowe nerki?
- oczyszczają krew z toksyn, produktów trawienia i spalania białek oraz wydalają nadmiar spożytej wody i minerałów (sodu, fosforu i innych elektrolitów),
- filtrują ponad 1500 litrów krwi na dobę,
- usuwają z moczem szkodliwe produkty przemiany materii,
- kontrolują poziom substancji mineralnych oraz zakwaszenie organizmu,
- pomagają w tworzeniu czerwonych ciałek krwi (wytwarzając hormon o nazwie erytropoetyna),
- biorą udział w utrzymywaniu właściwego ciśnienia tętniczego krwi,
- dbają o kości, wytwarzając witaminę D, zapobiegają osteoporozie i krzywicy, pozwalają dzieciom harmonijnie rosnąć.
DIALIZOTERAPIA
Dializa powoduje wydalenie z organizmu produktów przemiany materii i wody, których nerki, z powodu niewydolności, nie mogą usunąć. Dializa pomaga także w uzyskaniu równowagi metabolicznej, eliminuje z krwi szereg toksycznych związków. Pacjenci ze schyłkową niewydolnością nerek nie mogliby żyć bez dializy z powodu nagromadzenia toksyn we krwi. Zabieg hemodializy trwa 4-5 godzin i musi być przeprowadzany trzy razy w tygodniu. Zabiegi dializ otrzewnowych wykonywane są w domu przez samego pacjenta.
PRZESZCZEPIANIE NEREK
Tylko co siódmy pacjent, którego nerki nie pracują, może otrzymać cudzy narząd. Najlepiej udają się transplantacje od żywego dawcy, członka rodziny. Transplantacja poprawia jakość i wydłuża życie pacjenta, w porównaniu z chorym, dializowanym co drugi dzień. Niestety dla większości dializowanych metoda ta jest niedostępna z powodów medycznych. Nefrolodzy w Polsce uznają za wielki sukces fakt, że odsetek co roku przeszczepianych dializowanych w naszym kraju (5%) jest wyższy niż w USA (4%).
Źródło: krakow.pl