Gruźlica pozostaje jedną z najgroźniejszych chorób świata. Dzień ten został ustalony przez Światową Organizację Zdrowia na pamiątkę odkrycia przez niemieckiego bakteriologa Roberta Kocha bakterii wywołującej chorobę, nazwanej później prątkiem Kocha.
W raporcie WHO, opublikowanym w październiku 2014 roku, podano, że w ciągu roku gruźlicą zakaziło się około 9 mln ludzi, z czego 3,5 proc. zaatakował szczep w znacznej mierze lekooporny. Według WHO wskaźnik zgonów na gruźlicę pod koniec 2013 roku jest „globalnie” niższy o 45 proc. niż w 1990 roku, a liczba chorych zmniejszyła się o 41 proc. Sytuacja pogarsza się w krajach dotkniętych epidemią HIV/AIDS, która sprzyja rozprzestrzenianiu się gruźlicy.
W Polsce każdego roku zapada na tę niebezpieczną chorobę ponad 7 500 osób. Gruźlica jest chorobą wielonarządową i atakuje wszystkie tkanki, jednak najczęściej, w ponad 90% przypadków, dotyczy gruźlicy płuc. Najczęściej przenosi się drogą kropelkową. Źródłem zakażenia są przede wszystkim chorzy, którzy wydalają prątki podczas kaszlu, kichania, a nawet śmiechu czy mówienia.
Jednym z największych problemów w Polsce jest to, że pacjenci późno zgłaszają się do lekarza, nie przestrzegają zaleceń lekarskich i często przerywają terapię. Jest to groźne nie tylko dla nich, bo choroba może nawracać, ale też dla społeczeństwa, gdyż zwiększa ryzyko pojawienia się szczepów opornych na dostępne leki, które pozwalają wyleczyć z gruźlicy prawie wszystkich chorych.
Jednym z najważniejszych działań zapobiegających szerzeniu się gruźlicy jest szybkie objęcie nadzorem lekarskim osób z najbliższego otoczenia chorego. Dlatego też wszystkie osoby z bliskiego kontaktu z chorym prątkującym powinny zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu w celu przeprowadzenia badań diagnostycznych w kierunku gruźlicy.
Początek gruźlicy często jest skryty, objawy niecharakterystyczne. Jednak jeśli pacjent zauważy u siebie wystąpienie i utrzymywanie się takich objawów, jak:
– kaszel utrzymujący się co najmniej 3 tygodnie – ten objaw jest szczególnie ważny,
– odkrztuszanie plwociny,
– brak apetytu i utrata wagi ciała,
– nocne poty,
– stany podgorączkowe,
– osłabienie i łatwe męczenie się,
– duszność i / lub ból w klatce piersiowej,
– krwioplucie,
to powinien zwrócić się do swego lekarza rodzinnego w celu wykonania odpowiednich badań (badanie rtg klatki piersiowej, badanie plwociny, wykonanie testu tuberkulinowego). Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej odgrywa zasadniczą rolę w wykrywaniu chorych na gruźlicę.